Kako je pokazalo istraživanje RZS-a sprovedeno od 2021. do 2022. godine, žene u neplaćenim kućnim poslovnima u Srbiji svakodnevno provedu dvostruko više vremena nego muškarci. Zato je u našoj državi uveden Pravilnik o metodologiji za obračun neplaćenog kućnog rada koji je stupio na snagu u petak (22. mart). On se, ipak, ne odnosi samo na žene.
"Termini koji se koriste u ovom pravilniku, a koji imaju rodno značenje, izraženi u gramatičkom muškom rodu, podrazumevaju prirodni ženski i muški pol lica na koja se odnose", jasno se ističe u Pravilniku.
Ovaj pravilnik predstavlja prvi korak za regulisanje neplaćenog kućnog rada i za dalja postupanja nadležnih državnih organa, saopštilo je Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog.
Pravilnik je donesen 16. marta i, sudeći po zvaničnom saopštenju, predstavlja jedan od prvih takvih nacionalnih dokumenata u svetu.
Tim pravilnikom, Ministarstvo je preciziralo da se, u skladu sa Zakonom o rodnoj ravnopravnosti, neplaćeni kućni rad odnosi na poslove za čije obavljanje se ne ostvaruje novčana naknada, a koji se odnose na vođenje domaćinstva, staranje i brigu o deci, o starijim i bolesnim članovima porodice, poslove na poljoprivrednom imanju i druge slične neplaćene poslove.
Polaznu osnovu za obračun neplaćenog kućnog rada predstavljaće Istraživanje o korišćenju vremena Republičkog zavoda za statistiku, po metodologiji Evrostata.
Kako je precizirano u Pravilniku, vrednost neplaćenog kućnog rada se obračunava kao proizvod ukupnog godišnjeg broja časova neplaćenog kućnog rada i minimalne cene rada po času, iskazane u neto iznosu, pri čemu podatke o korišćenju vremena prikuplja Republički zavod za statistiku, dok minimalnu cenu rada određuje Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja.
Utvrđene su i metodološke osnove za utvrđivanje učešća vrednosti neplaćenog kućnog rada u bruto domaćem proizvodu.
Za sve građane Srbije važno je istaći da Pravilnik potvrđuje pravo u skladu sa zaknom koji uređuje oblast rodne ravnopravnosti, da osoba koja nije zdravstveno osigurana, po bilo kom drugom osnovu, stiče pravo na zdravstveno osiguranje po osnovu neplaćenog rada u kući, što praktično znači da će tu materiju bliže urediti Ministarstvo zdravlja.
Stoga, Pravilnik o metodologiji za obračun neplaćenog kućnog rada je početak procesa koji treba da se nastavi u Srbiji donošenjem i drugih akata nadležnih organa, kako bi ovo pitanje u potpunosti bilo normativno zaokruženo i kao takvo, uključeno u dobru praksu, zaključeno je u saopštenju Ministarstva.
(JA/EUpravo zato)
