Praznici se bliže, a oni ne mogu da prođu bez poklona.
Još od malih nogu nas uče da nećemo dobiti poklone ukoliko nismo bili dobri tokom godine.
Ali, ko nam donosi te darove? Širom Evrope se veruje u Deda Mraza, ali je svaka zemlja posebna po nekim svojim verovanjima.
Božić Bata i Sveti Nikola
U većem delu Zapadne Evrope, poput Francuske, Irske, Italije, Portugala i Velikoj Britaniji, Deda Mraz je taj donosi koji donosi poklone, ali se njegovo ime menja zavisno od podneblja i jezika.
Bilo da se radi o Pjer Noelu, Babo Natalu ili Pai Natalu, svi se ujedinjuju u jedan lik Deda Mraza, obučenog u crvenu odeću koji ima radionicu na Severnom polu, odnosno, Laponiji.
Smatra se da je Sveti Nikola zapravo preteča Deda Mraza. U pitanju je jedan od najpoštovanijih svetaca u hrišćanstvu. Njegov dan se obeležava 6. decembra po gregorijanskom kalendaru, odnosno 19. decembra po julijanskom kada veliki broj ljudi u Srbiji slavi slavu.
Sveti Nikola Čudotvorac je rođen oko 270. godine u gradu Patari, u oblasti Likija (današnja Turska), a poznat je po mnogim čudima, poput smirivanja oluja, spasavanja mornara, pomaganja siromašnima i zaštiti nevino osuđenih.
Sveti Nikola je poznat i po svojoj velikodušnosti, a jedna od priča kaže da je pomogao tri siromašne devojke tako što je krišom ubacio zlatnike kroz prozor njihove kuće, spasavajući ih od toga da postanu robinje. Baš zbog darivanja, u moderno doba je povezan sa Deda Mrazom.
Holanđani su svojevremeno počeli da slave Svetog Nikolu, označavajući ga kao Sinterklas, što je tradicija koja se u SAD pretvorila u Santa Claus (Deda Mraz).
U pojedinim zemljama, kao što su jug Nemačke, Švajcarska, Austrija, Češka i Slovačka, smatra se da samo dete Isus donosi poklone.
Božić Bata je lik iz narodnih predanja u nekim slovenskim kulturama, uključujući srpsku. Zamišljen je kao dobroćudni darodavac koji u vreme Božića donosi poklone deci.
Njegova figura se takođe često meša sa običajima vezanim za Svetog Nikolu i kasnijim običajima koji su uveli Deda Mraza.
Kao što znamo, poklone treba ostaviti ispod božićnog drveta ili u čizmama koje deca ostavljaju.
Ipak, Božić Bata je specifično vezan za božićne praznike, dok je Deda Mraz povezan i sa proslavom Nove godine.
Tri kralja
Tri kralja, odnosno tri mudraca, Špancima donose poklone 5. januara.
Prema Bibliji, mudraci došli sa Istoka prateći zvezdu koja ih je vodila do mesta gde je rođen Isus Hrist. Tada su mu darivali zlato, tamjan i smirnu.
Ko još donosi poklone?
Sveti Vasilije je tradicionalni darodavac poklona u Grčkoj i na Kipru. Kao i Sveti Nikola, bio je rani hrišćanski episkop poznat po brizi za siromašne.
Prema grčkoj tradiciji, on donosi poklone deci 1. januara (na Dan Svetog Vasilija), kada porodice takođe jedu vasilopitu – kolač ili slatki hleb sa novčićem unutra, koji simbolizuje svetiteljevu milosrdnost. To je svakako slično našoj česnici.
U Kataloniji i Andori poznat je Božićni Panj, koji, prema legendi, pruža poklone i slatkiše deci nakon što ga udaraju štapovima.
Nordijske zemlje takođe imaju svoje tradicionalne donosioce poklona, uključujući islandske Božićne momke, Božićnog patuljka iz Norveške i Švedske, kao i finskog Božićnog jarca. Kao i mnogi drugi likovi, danas dele mnoge osobine sa Deda Mrazom, iako svaki od njih ima svoje originalne priče o poreklu.
(EUpravo zato/Euronews)
