Tim gruzijskih arheologa potvrdio da je na jednoj omanjoj ploči od bazalta, korišćeno pismo koje nikada nije dokumentovano, što otvara mnoga pitanja.
Ribari koji su u jesen 2021. pecali na jezeru Bašplemi naišli su na davno zaboravljeni deo istorije – malu kamenu ploču na kojoj su ispisano desetine misterioznih simbola.
Otprilike veličine današnjeg ajpeda, tabla od bazalta sadrži samo 39 različitih znakova u ukupno 60 natpisa ispisanih s leva nadesno u sedam redova. Svaki izrezbareni simbol počinje kao niz konusnih rupica.
Ko je stvorio simbole, ili zašto, ne zna se. Možda je u pitanju plan vojnog pohoda, možda detalji o izgradnji nekog objekta, ili čak vrsta poklona ili poruke zahvalnosti bogovima.
Analiza pomoću optičke i elektronske mikroskopije i površno ispitivanje okoline vazdušnim i arheološkim zapisima sugeriše da ploča potiče iz bronzanog doba.
Iako nova za istraživače, slova su dovoljno slična pismima sa Bliskog istoka i nedešifrovanim simbolima iz prethrišćanske Gruzije.
"Verujemo da u ovoj fazi nema razloga da sumnjamo u autentičnost artefakta", piše u izveštaju naučnika.
Arheologija ovog terena pruža dokaze o naseljavanju i obradi metala koji datiraju hiljadama godina unazad, uz nalaze fosila naših ranih rođaka koji sežu još dalje kroz vreme.
Drevne teritorije Gruzije bile su mesto stapanja kultura koje su ostavile trag u raznim pisanim izvorima. Epigrafi napisani na grčkom, hebrejskom, aramejskom i srednjem persijskom otkriveni su u drevnoj prestonici Mčeta, 20 kilometara severno od sadašnje prestonice Tbilisija.
Fragmenti nedešifrovanih, potencijalno kriptografskih slika pronađeni su i u planinskim predelima zemlje i čekaju da njihovo pismo bude dekodirano.
Pismo - veza Istoka i Zapada
Grčki i rimski autori su zadržali postojanje drevnog pisma koje se pripisuje narodu nazvanom Kolhida, koji je naseljavao zemlje istočno od Crnog mora, a iako nikakvi tragovi spisa nisu ostali, neki tvrde da bi kitnjaste oznake na drevnoj grnčariji pronađenoj na zapadu Gruzije, mogle predstavljati tragove pisanja naroda Kolhida.
Sa raznolikošću natpisa i piktografija širom zemalja koje predstavljaju ključni most između Evrope i Azije, možda i ne bi bilo toliko iznenađujuće otkriti još jedan primer neuobičajenog pisma, odvojenog od poznate istorije.
Oblici slova neke naučnike podsećaju na bliskoistočne simbole, dok odražavaju i neke odlike Gruzije iz bronzanog i ranog gvozdenog doba. Istraživači primećuju da znaci takođe podsećaju na protokartvelijsko pismo – jezik koji je doveo do modernih dijalekata i jezika u regionu.
Kao i kod svih nedešifrovanih pisama, nova otkrića su od vitalnog značaja za povezivanje poznatog sa nepoznatim.
Buduća arheološka iskopavanja bi mogla da povežu ploču iz jezera Bašplemi sa davnim pokušajem da se izvesni trenutak prošlosti sačuva u kamenu.
Istraživanje je objavljeno u časopisu "Journal of Ancient History and Archaeology".
(EUpravo zato/Science Alert)
