Ljudi koji godinama udišu hemikaliju koja je zabranjena u Evropskoj uniji, mogli bi imati veći rizik od razvoja Parkinsonove bolesti, pokazuje novo istraživanje.
Reč je o trihloretilenu (TCE), industrijskom rastvaraču koji se koristi za odmašćivanje metala i hemijsko čišćenje odeće, ali je u EU od 2016. godine zabranjen, uz retke izuzetke, zbog zabrinutosti da može izazvati rak i genetske poremećaje.
U Sjedinjenim Državama, gde je sprovedeno istraživanje, TCE se lako širi vazduhom, a može se naći i u zemljištu i vodi, piše Euronews.
Ova hemikalija ranije je dovođena u vezu sa Parkinsonovom bolešću, degenerativnim poremećajem mozga koji se javlja sa starenjem. Međutim, dok se većina istraživanja fokusirala na izloženost TCE-u na radnom mestu, novo istraživanje obuhvata celu teritoriju SAD.
Naučnici su otkrili "mali, ali merljiv porast rizika od Parkinsonove bolesti" povezan sa izloženošću TCE-u, navela je autorka studije Britani Kržizanovski, istraživač i profesorka na američkom Barou neurološkom institutu.
Tim je analizirao podatke za gotovo 222.000 starijih odraslih osoba kojima je Parkinsonova bolest novodijagnostikovana između 2016. i 2018. godine, i uporedio ih sa više od 1,1 milion ljudi bez ove bolesti.
Istraživači su procenjivali spoljašnju izloženost TCE-u koristeći lokalne ekološke podatke prema poštanskim brojevima mesta stanovanja ispitanika, podelivši ih u deset grupa prema nivou izloženosti.
Nakon što su uzeti u obzir i drugi faktori rizika, pokazalo se da su osobe sa najvećom izloženošću TCE-u imale 10% veću verovatnoću da razviju Parkinsonovu bolest u odnosu na one sa najmanjom izloženošću, navodi se u studiji objavljenoj u časopisu Neurology.
Zabranjen u EU
Parkinsonova bolest pogađa oko 10 miliona ljudi širom sveta. Simptomi, uključujući drhtanje ruku, ukočenost udova, probleme sa ravnotežom i usporenost pokreta, razvijaju se sporo, tokom više godina. Lek za sada ne postoji.
Istraživači su se posebno fokusirali na područja oko tri najveća industrijska postrojenja u SAD koja emituju TCE i ustanovili da su rizici veći u njihovoj neposrednoj blizini.
"Iako je povećani rizik bio umeren, ogroman broj ljudi izloženih TCE-u u životnoj sredini znači da potencijalni javnozdravstveni uticaj može biti značajan", rekla je Kržizanovski u saopštenju.
Dok je TCE zabranjen u EU, u SAD ostaje predmet spora. Bajdenova administracija zabranila ga je prošle godine, ali je Trampova administracija višestruko odlagala sprovođenje te odluke, poslednji put u avgustu.
Najnoviji nalazi ne dokazuju da izloženost TCE-u direktno izaziva Parkinsonovu bolest, već samo da postoji povezanost. Studija, međutim, ima ograničenja, fokusirala se na starije odrasle osobe i možda ne obuhvata rizike kod mlađih ljudi ili onih sa ranim početkom bolesti. Takođe, nivoi TCE-a u vazduhu uzeti su iz jednog vremenskog perioda, što ne mora odražavati izloženost tokom čitavog života.
Rezultati se ipak uklapaju u sve veći broj dokaza da je Parkinsonova bolest pre svega povezana sa okruženjem, hemikalijama i zagađenjem, uz genetske faktore.
U zasebnom istraživanju prošle godine, Kržizanovski je identifikovala i zagađenje vazduha kao faktor rizika za Parkinsonovu bolest. Druga istraživanja povezuju ovu bolest i sa pesticidima poput paraketa.
Kržizanovski je pozvala na "strožu regulaciju i više monitoringa industrijskih zagađivača" kako bi se rizici smanjili.
(EUpravo zato/Euronews)
