Skriven iza stambenog kompleksa na Dorćolu, uz samu obalu Dunava, nalazi se jedan od najzanimljivijih ostataka beogradske industrijske prošlosti - bivša termoelektrana "Snaga i svetlost".
Upravo njemu je posvećena izložba "Snaga i svetlost industrijskog nasleđa" koja će biti otvorena u četvrtak, 22. maja 2025. godine, u 19 časova, u Galeriji 51 Muzeja nauke i tehnike (Dobračina 51).
Umetnici su digitalnom interpretacijom ovom prostoru nadahnuli novi život.
Podignuta tridesetih godina prošlog veka, zgrada modernističkog stila bila je simbol tehnološkog napretka i jedan od prvih ozbiljnih koraka u elektrifikaciji grada.
Kompleks je 2012. godine proglašen spomenikom kulture ali i dalje stoji zapušten, okružen divljim rastinjem. Iako su postojale inicijative da prostor bude preuređen u kulturni centar ili muzej, termoelektrana i dalje čeka svoju novu ulogu u urbanom pejzažu našeg glavnog grada.
Izložba će biti otvorena do 30. juna 2025. godine, a biće organizovan i prateći program.
Izložba "Snaga i svetlost industrijskog nasleđa" sprovodi se u okviru međunarodnog projekta FASIH (Future Art Science Industrial Heritage).
Na otvaranju će se obratiti: Zoran Lević, direktor Muzeja nauke i tehnike, Dobrivoje Lale Erić, ispred koordinatorskog tima Centra za promociju nauke, Ivan Stanić, ispred kustoskog tima Muzeja nauke i tehnike, a izložbu će otvoriti Danijela Vučićević, v.d. direktora Centra za promociju nauke.
Projekat FASIH, započet u februaru 2023. godine, podržan je kroz Program Kreativna Evropa Evropske Unije, vodi ga Centar za promociju nauke, a partneri su Muzej nauke i tehnike iz Beograda, Delavski dom iz Trbovlja, Sveučilište u Rijeci, Akademija primijenjenih umjetnosti Rijeka i Prirodoslovni muzej Rijeka.
Postavka za cilj ima razumevanje, očuvanje i dokumentovanje industrijskog nasleđa u regionu. Tokom maja i juna 2025. godine Beograd, Rijeka i Trbovlje postaju domaćini izložbi koje na savremen i inovativan način istražuju industrijsko nasleđe Jugoistočne Evrope.
Umetnici iz Srbije, Hrvatske i Slovenije predstaviće radove koji kroz digitalne interpretacije, zvučne instalacije, 3D mapiranja i interaktivne projekcije nude nove načine sagledavanja i razumevanja industrijskih objekata.
Fokus izloženih radova je na tri značajna industrijska objekta: beogradskoj termoelektrani "Snaga i svetlost", riječkoj fabrici papira "Hartera" i Termoelektrani Trbovlje. Ovi prostori, nekada simboli industrijskog napretka, danas dobijaju novi život kroz umetnost.
Kako bi istražio inovativne i interdisciplinarne pristupe u promociji očuvanja i zaštite nepokretne kulturne baštine, međunarodni projekat FASIH raspisao je javni poziv za umetnike i istraživače.
Naglašavajući potrebu da se industrijsko nasleđe zaštiti od trajne devastacije, na osnovu rezultata interdisciplinarnog istraživanja, kroz saradnju sa stručnjacima iz područja istorije umetnosti, digitalne tehnologije i prirodnih nauka, autori i interdisciplinarni timovi pozvani su da kreiraju "utopijske" i "distopijske" vizije, kao i one usmerene na održivost postojećeg prirodnog habitusa i životne sredine.
Javni poziv bio je otvoren od 8. maja do 23. juna 2024. godine, a na objedinjeni konkurs u tri zemlje regiona pristigle su 34 prijave. Devet odabranih radova bavi se digitalnim interpretacijama nasleđa, eksperimentalnim zvučnim instalacijama, 3D mapiranjem i modeliranjem, edukativnim interpretacijama, interaktivnim projekcijama i zvučnim pejzažima.
U Srbiji su radove ocenjivali predstavnici Centra za promociju nauke i Muzeja nauke i tehnike, a za produkciju su odabrani sledeći projekti:
1. "Za snagu i svetlost – kratka istorija budućnosti" (autori: Marko Vesić, Zorana Milićević i Irena Pavlović);
2. Otisak "Snaga i svetlost" / An imprint of "Power and Light" (autori: Davor Ereš, Marko Paunović, Mladen Lazarević i Ivan Šuletić);
3. "Svetlosni tok" (autor: Predrag Terzić);
4. Energija prošlosti, vizija budućnosti (autor: Sanjin Ćorović);
5. Iluminacija [BGD-25] (autorski tim: Sz. Berlin ± Panic).
(EUpravo zato/Muzej nauke i tehnike)
