Led iz glečera sa planinskog venca Monblana čuva dragocene informacije o istoriji Zemljine atmosfere i klime, a naučnicima služi kao svojevrsna vremenska kapsula.
Uzorak leda koji je još 1999. godine izvađen sa lokacije Dôme du Goûter, deo masiva Monblana, prvi je sa Alpa koji datira još iz poslednjeg ledenog doba, i pruža uvid u promene u životnoj sredini tokom poslednjih 12.000 godina.
Do ovih otkrića došao je tim istraživača iz Francuskog nacionalnog centra za naučna istraživanja i Laboratorije za ledena jezgra iz Nevade (DRI).
Oni su analizirali 40 metara dugačku cev sa ledom, u kojem su pronađeni zapisi o hemijskom sastavu atmosferskih padavina još iz mezolita.
Led kao svedok prošlih epoha
Analize pokazuju da su se tokom istorije menjali sastav i količina aerosola u atmosferi, što je omogućilo naučnicima da preciznije rekonstruišu ekstremne klimatske promene koje su se dogodile između glacijalnog i međuglacijalnog perioda.
Ovi podaci su posebno dragoceni jer dolaze iz regiona Evrope gde je ljudska populacija bila sve brojnija kroz vekove.
Led iz Alpa, za razliku od uzoraka sa Arktika, pruža tačniju sliku lokalnih uslova života zahvaljujući sadržaju prašine, morske soli, čađi, sumpora i drugih čestica koje svedoče o ljudskom uticaju i prirodnim promenama.
Šume, vetrovi i promene klime
Naučnici su pomoću fosfora (koji oslobađaju biljke) pratili promene u vegetaciji kroz hiljade godina, pokazalo se da su šume napredovale tokom toplijih perioda, a povlačile se kada su ljudi počeli da krče zemljište.
Ledeno jezgro otkriva i da su leta na Alpima bila oko 3,5 stepena Celzijusa hladnija tokom poslednjeg ledenog doba, dok je u zapadnoj Evropi prosečna temperatura bila za oko 2 stepena niža nego danas.
Istraživanja su dodatno obuhvatila analizu izotopa ugljenika i argona, kao i prisustvo morske soli, kako bi se razumelo kako su se menjali vetrovi, obrazovali oblaci i kakva je bila sunčeva aktivnost kroz vreme. Ovi podaci pomažu naučnicima da razviju bolje klimatske modele koji mogu da predvide buduće promene.
Klimatski modeli zasnovani na prošlosti
"Ako želite da razumete kako funkcionišu klimatski sistemi, i u prošlosti i u budućnosti, morate imati modele koji obuhvataju celu klimatsku raznolikost.
Da biste ih testirali, neophodni su vam podaci iz stvarnosti. I tu na scenu stupaju ledena jezgra", kaže hidrolog Džo Makonel iz DRI Ice Core laboratorije.
Nakon više od 25 godina, uzorak iz Alpa sada pruža najkompletniji prikaz klimatskih uslova iz perioda koji obuhvata i poslednje ledeno doba i sve toplije faze koje su usledile, pa čak i današnje klimatske promene.
(M.A./EUpravo zato/rts.rs)
