Na 12 metara ispod zemlje, u kraljevskom podrumu na Oplencu se pod ključem čuva oko 280 flaša vina iz vremena kada su srpski kraljevi u Topoli gajili lozu i proizvodili vino.
Ova jedinstvena kolekcija nije na prodaju zbog amaneta kralja Aleksandra, koji je u dvorskim knjigama ostavio zaveštanje da se "nikada ne prodaju, već da budu ostavljena za istoriju".
Kraljeva vinarija danas pripada Zadužbini kralja Petra I, a njena rekonstrukcija je započeta uz pomoć Evropske unije.
Prva faza radova na obnovi vinarije u Topoli, koja uskoro puni 100 godina, nedavno je završena. Izvedeni su tokom projekta "EU za kulturno nasleđe i turizam", koji finansiraju EU i Nemačka, a sprovodi GIZ.
Za sada su obnovljeni krovovi, urađeni arhitektonsko-građevinski radovi i popravljene i energetske i hidro instalacije. U drugoj fazi će se urediti enterijer i eksterijer, a planira se da unutar vinarije bude i muzej koji će obilovati bogatim vinogradarskim eksponatima dok će u jednom delu posetiocima biti na raspolaganju i prodavnica sa proizvodima lokalnih proizvođača.
Kraljevu vinariju podigao je kralj Aleksandar I Karađorđević 1931. godine kao jednu od najsavremenijih vinarija na Balkanu, a od 2007. godine tu se ponovo proizvodi vino isključivo iz sopstvenih vinograda.
Inače, "EU za kulturno nasleđe i turizam" ima za cilj da promoviše Srbiju kao atraktivnu kulturnu i turističku destinaciju i u tom projektu učestvuje osam opština iz istočne Srbije, kao i Topola iz Šumadije.
Vino sprskih kraljeva za evropske dvorove
Vina u "podzemnoj" kolekciji su zaključana na drugom nivou ispod zemlje, smeštena su iza rešetaka na policama.
Boce su izuzetno prašnjave, ali ih to štiti od spoljašnjih uticaja.
Kada se porodica Karađorđević vratila u Srbiju, jedna flaša je otvorena, a stručnajci su prokomentarisali je imalo ukus kao da je iz druge zemlje, jer se klima u Srbiji u međuvremenu znatno promenila.
Najstarije vino koje se tu nalazi je "žilavka" iz 1931. godine, a najmlađe je staro 55 godina. Veruje se da su neke od ovih boca lično arhivirali srpski kraljevi. Flaše su izrađene u tri veličine, sa utisnutim kraljevskim grbom u staklu. Naručivane su iz Italije i Češke, a etikete su ručno rađene i danas zbog svoje krhkosti ne smeju ni da se dodirnu.
Među stalnim mušterijama tog doba su bili su Sveti sinod, fabrikanti, viđeniji restorani i hoteli poput Bristola i Mažestika. Preko jugoslovenskih poslanstava, oplenačko vino je stizalu u Brisel, Bukurešt, Berlin... a služila su se i na evropskim dvorovima.
Po nalogu kralja Petra I, iza crkve na Oplencu je sazidan mali podrum gde je sve do početka Prvog svetskog rata prerađivano grožđe. Iz tog prvog Kraljevog podruma sačuvana je do danas ogromna stara bačva od blizu 4.000 litara koju je 1909. godine Petar Joksić, unuk Karađorđevog Buljubaše, poklonio kralju. Na njoj je izrezbaren stih “Koji ne zna da treba rujno vinca piti, nije čovek već je izrod tog će zemlja kleti.“
Kralj Aleksandar I nastavio porodični poduhvat zasadivši na više od 50 hektara 150.000 čokota sorti traminac, šardone, game i pino noar nabavljenih u Francuskoj, ali i autohtone sorte. Tako su vremenom nastala poznata vina Trijumf, Oplenka, Žilavka i Roze.
Bure broj 48
Kada je nastupio Drugi svetski rat, jedan radnik je zazidao delove podruma tako da Nemci nisu dirali flaše vina neprocenjive vrednosti.
Međutim, prema nekim izvorima, u oktobru 1945. pripadnici Crvene armije upali su u Kraljevu vinariju i uništili sve. Kundacima su udarali u burad i na tako prosipali vino.
Jedan seljak se setio da flaše ubaci u bure označeno brojem 48 i kada su vojnici lupali, bure je delovalo prazno i tako je u vinariji u Topoli ostala sačuvana jedinstvena kolekcija na Balkanu.
Najmoderniji podrum tog doba
Podrum iz 1931. godine bio je najmoderniji podrum tog vremena, sa najsavremenijom opremom. Građen je po ugledu na francuske, dužine 45, širine 15,5 i dubine 12 metara. Kompleks Kraljevih vinograda obuhvatao je 40 hektara.
Najstarije bure u podrumu je iz 1909, zapremine 3.232 litra. U vinariji se nalazi i brojna vredna oprema poput mašine za čepovanje, hidraulične prese, punilica i slično.
Prvi lift u Srbiji, uvežen iz Štutgarta, ugrađen je upravo u Kraljevom podrumu iste godine kada je i sagrađen. I dan-danas je u funkciji.
Kraljeva vinarija nakon Drugog svetskog rata prekidala je svoj rad, da bi 2007. godine bila započeta rekonstrukcija kraljevih vinograda, kao i same vinarije. Danas na ovom mestu se proizvodi oko 20.000 boca godišnje, ali se ne radi o kvantitetu već kvalitetu jer su ova vina jedinstvena u svakom smislu.
(EUpravo zato)
