Ko god se našao u italijanskom gradu Pizi, morao je da pozira kao da pokušava da ispravi čuveni krivi toranj.
Krivi toranj u Pizi je jedna od najpoznatijih građevina u svetu iako možda to originalne arhitekte nisu nameravale.
Gradnja zvonika od belog mermera započeta je 1173. godine.
Dok su radnici završili treći od planiranih osam spratova, temelji su počeli neravnomerno da se slažu na tlu koje se sastojalo od gline, peska i školjki. Toranj se zbog toga nakrivio ka jugu. Vrlo brzo je izbio rat između Pize i Đenove zbog čega je gradnja bila zaustavljena narednih 100 godina. Time je makar temelj mogao da se slegne, što je najverovatnije sprečilo da se zvonik uruši.
Kada su radovi nastavljeni, vodeći inženjer Đovani di Simone je pokušao da "popravi kvar" tako što dodavao materijal na kraću stranu, ali je dodatna težina samo povećavala naginjanje.
Toranj je zvanično završen oko 1370 godine, ali se krivio narednih šest vekova što mu je samo davalo dodatnu draž.
Toranj u Pizi se krivi oko 1,2 milimetra godišnje zbog čega je u stalnoj opasnosti da padne. Do 1990. je bio nagnut 5,5 stepeni, a te godine je morao da bude zatvoren kako bi stručnjaci pokušali da ga stabilizuju. Čak su i zvona uklonjena.
Inženjeri su dodavali kontrategove na severnom delu i uspeli su da smanje nagib na 4,0 stepeni. Toranj je ponovo otvoren za posetioce 2001, a 2008. su senzori pokazali da je prestao da se krivi. Stručnjaci predviđaju da će biti stabilan narednih 200 godina, ukoliko se ne dogodi neka veća nepredviđena katastrofa poput zemljotresa.
Toranj u Pizi se nalazi na Uneskovoj listi svetske baštine, a danas ga prate satelitski i drugi sistemi čime je postao "najviše praćen" spomenik u čitavom svetu.
I Beograd ima svoj krivi toranj
Crkva Svetog Ante Padovanskog nalazi se u srcu Crvenog krsta, a i njen toranj visine 52 metra prolazi kroz sličan problem, doduše možda ne tako upečatljiv kao onaj u Italiji.
Izgradnja crkve je počela 1929. godine po nacrtima poznatog slovenskog arhitekte prof. Jože Plečnika koji je to učinio potpuno besplatno. Do smrti je pratio i podsticao izgradnju. Tek 2010. godine uvrštena je u spomenike kulture i predstavlja pravu retkost u sakralnoj arhitekturi modernog doba.
Toranj je izgrađen na istoj betonskoj osnovi kao i crkva, što je vremenom dovelo do krivljenja, odnosno, blagog odstupanja od osnove. Iako je već prilikom gradnje otkriven problem, tek prilikom završetka zvonika 1962. godine, graditelji su uvideli da vrh u odnosu na osnovu odstupa čak 42 centimetra. Vremenom je nakrivljenost rasla, tako da danas iznosi skoro 120 centimetara, zbog čega je pristup zvoniku zabranjen za posetioce.
(EUpravo zato/History.com)
