Rezultat su prvog mapiranja deponija širom evropskog kontinenta, koje su zajedno sproveli Gardijan, Watershed Investigations i Investigate Europe.
Stručnjake posebno zabrinjava činjenica što mnoge od ovih deponija sadrže otrovne materije, kao što su "večne hemikalije" (PFAS) i polihlorovani bifenili (PCBs), koji mogu ući u vodene tokove, tlo i ekosisteme, ugrožavajući zdravlje ljudi i životnu sredinu.
500.000 deponija na evropskom kontinentu - mnoge rizik
Istraživanje otkriva da se na kontinentu nalazi oko 500.000 deponija, od kojih je velik broj starijeg datuma i ne zadovoljava propise o zaštiti od zagađenja.
U Velikoj Britaniji ih je oko 22.000, dok se otprilike 28 odsto evropskih deponija nalazi u područjima podložnim poplavama, što znači da postoji rizik od širenja opasnih materija u okolne vodene tokove i tlo.
Prof. Patrik Bajrn sa Univerziteta u Liverpulu ističe da su neke od ovih deponija već izazvale ozbiljan problem zagađenja, uključujući trovanje voda otrovnim hemikalijama u prirodnim rezervatima i popularnim turističkim destinacijama.
Moderne deponije prate standarde za kontrolu zagađenja, dok kod starijih često ne postoje procedure koje bi sprečile kontaminaciju, uključujući i pitku vodu - što je posebno zabrinjavajuće u kontekstu klimatskih promena, koje dovode do sve češćih poplava i erozije.
Na mnogim deponijama nalaze se fizički otpaci poput plastike i građevinskog materijala, ali i toksični metali i hemikalije poput PFAS i PCB-a. U nekim slučajevima, testiranja su pokazala da koncentracije PFAS-a u pijaćoj vodi premašuju dozvoljene nivoe i do 20 puta.
Neiophodna sanacija starih deponija
Evropske institucije nemaju centralizovane registre deponija, a podaci iz država članica često su fragmentirani i teško dostupni. Mnoge deponije nalaze se u područjima gde je kvalitet podzemnih voda već narušen, a prepoznato je da mnoge deponije doprinose toj kontaminaciji.
Procene pokazuju da se oko 140.000 deponija potencijalno nalazi u zonama visokog rizika od poplava, što dodatno pogoršava situaciju i povećava rizik po ljude i okolinu.
Dok su novije deponije modernizovane i pod strogim nadzorom, stare predstavljaju ozbiljnu pretnju, jer nije uvek poznato koje sadrže toksične materije niti u kojoj meri je zagađenje već prisutno.
Postoji hitna potreba za boljim praćenjem i upravljanjem ovim lokacijama, naročito kako bi se zaštitili vodeni tokovi koji služe kao izvori pitke vode za milione ljudi.
Ekolozi i stručnjaci upozoravaju da će - kako klimatske promene budu pogoršavale uslove - deponije na obalama reka i u poplavnim područjima predstavljati sve veću opasnost, jer erozija i oluje mogu ubrzati širenje opasnih materija u prirodu. Prema njihovom mišljenju, potrebno je sprovesti identifikaciju i saniranje najrizičnijih deponija, pre nego što izazovu još veće ekološke probleme.
(EUpravo zato/Gardijan)
