Na samo dva sata od Beograda nalazi se franjevački samostan iz 12. veka: Evo zašto bi ga trebalo posetiti (VIDEO)

EUpravo zato Franjevački samostan u Baču

Bogata istorija naše zemlje najlepše se vidi kroz značajne kulturno-istorijske građevine - od ostataka Vinčanske kulture, najdrevnije neolitske civilizacije u Evropi i jedne od prvih civilizacija u Evropi uopšte, preko Felix Romuliana-e i srednjovekovnih pravoslavnih manastira, ali i katedrala, singaoga, džamija.

Mnoge od njih, međutim, propadaju. Ovakva sudbina je više decenija pratila tvrđavu i franjevački samostan u Baču, ali je ovaj lokalitet zahvaljujući dobroj volji pojedinaca u Srbiji, ali i pomoći Evropske unije, obnovljen.

Bač je od Beograda udaljen nešto više od 100 kilometara, što je oko dva sata vožnje, a franjevački samostan mesto je koje vredi posetiti kada imate slobodnog vremena.

Ovo je bogata istorija tog mesta.

This browser does not support the video element.

Franjevački samostan u Baču EUpravo zato

Samostan iz 12. veka

Franjevački samostan u Baču, kao i crkvu Uznesenja Marije koja se nalazi u sklopu njega, osnovali su daleke 1169. godine krstaši krstaškog reda Svetog Groba Jerusalimskoga. Sama građevina nalazi se u centru Bača.

Građeni su u romaničkom stilu i veoma su slični crkvama i samostanima koji su to vreme podizani u današnjoj Nemačkoj i ostatku Zapadne Evrope. Međutim, 1241. godine samostan i crkvu su opustošili Tatari, da bi krajem tog veka i crkva i samostan bili ponovo obnovljeni, ali u gotičkom stilu. Odlukom mađarskog kralja Andrije III Arpada 1300. godine samostan postaje franjevački i to ostaje do današnjeg dana.

U periodu 1526-1688. godine samostan i crkva bili su pretvoreni u džamiju jer su u to doba Osmanlije kontrolisali najveći deo današnje teritorije Mađarske, Hrvatske i Srbije. Nakon što su Austrijanci, krajem 17. veka, ponovo povratili najveći deo današnje Vojvodine, u samostan su se vratili franjevci. Tokom 18. veka izvršena je poslednja velika obnova samostana, kada je i dobio današnji izgled.

Značaj ovog kulturno-istorijskog dobra ogleda se i u biblioteci, koja se nalazi u sklopu samostana, u kojoj se čuvaju mnogobrojne knjige koje datiraju iz perioda 15-20.vek.

U samostanu, se pored knjiga, čuvaju i značajni stari predmeti, tkanine i posuđe iz istog perioda.

Franjevački samostan u Baču odlikuje retko očuvana i vidljiva bogata kulturna slojevitost. Značajan doprinos boljem poznavanju arhitekture i života ove celine dala su istraživanja koja su usledila nakon otkrića ostataka freske Raspeća Hristovog sa Bogorodicom, na južnom kontraforu crkve, koji je bio ugrađen u zid zvonika (2011. godina). Na kamenoj sokli kontrafora pronađena su svedočanstva o stradanju i obnovama hrama, koji su sada vidljivi zahvaljujući prezentaciji mesta nalaza freske. Otkriveni su ostaci dela starijeg samostana u delu kod zvonika i sakristije. Obimnija istraživanja tek predstoje.

Spomenik kulture od izuzetnog značaja za Srbiju

Crkva i samostan su 1990. godine proglašeni za spomenik kulture od izuzetnog značaja za Srbiju, čime su dobili i državnu zaštitu. On je, međutim, zbog dotrajalosti propadao, a 2019. godine, franjevački samostan je u potpunosti obnovljen zahvaljujući finansijskoj pomoći Evropske unije, koja je putem fondova, tačnije programa EU prekogranične saradnje Mađarska-Srbija, za obnovu izdvojila oko 900.000 evra, dok je Srbija izdvojila oko 100.000 evra.

Zahvaljujući publicitetu koji su dobili nakon obnove, danas su i samostan, ali i tvrđava koja je takođe bila deo projekta obnove, daleko poznatiji u Srbiji nego što je to bio slučaj ranije.

I tvrđava Bač bila deo projekta

Obnova tvrđave u istom gradu započela je pre deceniju i po, a na obnovi i restauraciji tvrđave Srbija je prvobitno sarađivala sa Savetom Evrope i Republikom Italijom, a kao rezultat te saradnje projekat “Drevni Bač sa okolinom” upisan je na Preliminarnu listu svetskog nasleđa 2010. godine. Zatim je Srbija blisko sarađivala sa Evropskom unijom na daljoj obnovi i restauraciji tvrđave, pa je došlo do otvaranja edukativnog centra u podgrađu tvrđave, gde se nalazi i sedište fonda “Vekovi Bača”. Zahvaljujući EU Programu prekogranične saradnje Mađarska-Srbija izdvojeno je više od 300.000 evra za obnovu tvrđave. Posebno je značajno da su u obnovi tvrđave, u okviru programa, sarađivali opština Bač iz Srbije i opština Bačboršod iz Mađarske, čime se pokazalo koliko je značajna regionalna saradnja i da kulturno nasleđe “ne poznaje granice”.

Tvrđava Bač dobila je i veliko priznanje Evropske unije za kulturno nasleđe- “Evropa nostra 2018”.

Evropska unija je u proteklom periodu pomogla Srbiji da obnovi mnogobrojne kulturno-istorijske lokalitete- Sinagogu u Subotici, Crkvu Srce Isusovo u Senti, tvrđavu u Golupcu, arheološko nalazište Lepenski vir, kao i tvrđavu i samostan u Baču.

(JA/EUpravo zato)

TAGOVI