Dvorci širom sveta ne prestaju da fasciniraju, svojom arhitekturom, istorijom, misterijom i dozom romantike. Mnogi su bili mesta intriga, bitaka i burnih ljubavi, dok danas privlače turiste, umetnike i filmske ekipe.
"Dvorci su zanimljiviji od tvrđava i palata jer spajaju funkcije odbrane i stanovanja. Prava je veština napraviti građevinu koja je i udobna i utvrđena", kaže istoričar Mark Moris.
Iako se zamkovi najčešće vezuju za Evropu, građeni su i u Japanu, Indiji, Maroku i Meksiku. Međutim, upravo evropski zamkovi i palate prednjače svojom raznolikošću, očuvanošću i bogatom prošlošću. Evo nekih koji se ističu svojom lepotom:
Palata Velikog majstora Vitezova reda Svetog Jovana, Grčka
Na grčkom ostrvu Rodos, iznad Egejskog mora, uzdiže se Palata Velikog majstora Vitezova reda Svetog Jovana. Ova impresivna srednjovekovna tvrđava prvobitno je bila vizantijska citadela, ali su je krstaši iz reda Svetog Jovana preoblikovali u gotički zamak kada je Rodos postao sedište njihovog reda.
Tokom kratkotrajne italijanske okupacije Dodekaneza, Benito Musolini koristio je palatu kao letnjikovac. Danas je ovaj zamak muzej sa stalnim arheološkim postavkama koje obuhvataju predmete iz antičke Grčke i ranohrišćanskog perioda.
Neuschwanstein, Nemačka
Romantična utopija kralja Ludviga II u bavarskim Alpima, inspirisana operama Riharda Vagnera. Danas izgleda kao da je izašla iz Diznijevog crtaća, što na neki način i jeste jer je poslužio kao model za Dvorac Uspavane lepotice.
Alkasar u Segoviji, Španija
Smešten na steni iznad Kastilje, ovaj zamak bio je dom kraljice Izabele i Filipa II. Iako je počeo kao rimska tvrđava, postao je simbol španskog srednjeg veka.
Pena palata, Portugal
Šarena mešavina gotike, mavarske i renesansne arhitekture, smeštena iznad Sintre. Palata izgleda kao da je iz bajke, a okružena je bujnom prirodom.
Vianden, Luksemburg
Najimpresivniji među više od 50 luksemburških zamkova. Građen između 11. i 14. veka, dominira iznad reke Our i svake godine domaćin je velikog srednjovekovnog festivala.
Edinburški zamak, Škotska
Na vulkanskoj steni iznad škotske prestonice, s više od 1.100 godina istorije. Čuva najstarije kraljevske dragocenosti u Britaniji i svake godine je centar spektakla "Royal Edinburgh Military Tattoo”.
Šambor, Francuska
Raskošni primer prelaza iz tvrđava u renesansne rezidencije. Ova "lovačka kuća" sa 440 soba i dvostrukim spiralnim stepeništem vezuje se i za Leonarda da Vinčija.
Kalmar, Švedska
Jedan od najbolje očuvanih renesansnih zamkova Skandinavije, s pogledom na Baltičko more. Danas domaćin izložbi, dečjih radionica i kulturnih događaja.
Predjamski dvorac, Slovenija
Spektakularno uklopljen u liticu iznad pećine, ovaj zamak iz 13. veka bio je gotovo neosvojiv zahvaljujući tajnim tunelima ispod planine. Danas je domaćin viteškim turnirima i letnjim festivalima.
Aragonski dvorac, Italija
Aragonski dvorac, koji se nalazi na malom ostrvu u Napuljskom zalivu, jedan je od najstarijih zamkova u Evropi – njegovi koreni sežu još u 5. vek pre nove ere, kada su Grci kolonizovali ovo područje. Tokom vekova, zamak su osvajale brojne vojske, od rimskih legija do Napoleonovih trupa. Danas je u privatnom vlasništvu – 1912. godine kupio ga je italijanski advokat, čija porodica i dalje brine o obnovi zidina, crkava, manastira, kripti i vrtova. Posetiocima nudi ne samo spektakularan pogled na Napuljski zaliv i Vezuvi, već i otvorene kafiće, umetničke izložbe, knjižaru i letnje projekcije filmova na otvorenom.
Prag, funkcionalna tvrđava i politički simbol
Prag je retko mesto gde zamak i dalje ima ima političku funkciju - češki predsednik sedi upravo u ovom srednjovekovnom kompleksu.
Ne oduzimaju dah samo evropski dvorci
Iako su evropski zamkovi najčešće u centru pažnje, ni ostatak sveta ne zaostaje kada je reč o očaravajućim tvrđavama koje svedoče o bogatoj istoriji i neponovljivoj arhitekturi.
U Japanu, dvorac Himeji, poznat i kao "Dvorac bele čaplje", uzdiže se iznad Unutrašnjeg mora, zapadno od Osake. Sa belim zidovima koji podsećaju na pticu u letu, ovaj zamak iz 17. veka simbol je japanskog feudalnog doba i jedno je od najvažnijih kulturnih blaga zemlje.
U Indiji, Amber tvrđava nadomak Džajpura, podignuta početkom 17. veka, i dalje očarava posetioce svojim raskošnim dvorištima i odajama poput Sukh Nivasa i Diwan-i-Am. Nekada se do nje stizalo jahanjem na slonovima, ali danas se preporučuje pešačenje ili vožnja terenskim vozilom.
U Maroku, na ivici Sahare, nalazi se ksar Ait-Ben-Hadu, naselje građeno od blata i kamena koje i dalje pulsira životom. Njegova autentičnost i upečatljiv izgled učinili su ga omiljenom lokacijom za snimanje filmova i serija, uključujući "Igru prestola" i "Gladijatora".
Puerto Riko se može pohvaliti zamkom San Felipe del Morro, koji čuva ulaz u zaliv San Huana. Ova španska tvrđava iz 16. veka izdržala je brojne napade, uključujući i onaj čuvenog pirata Fransisa Drejka. Danas je deo Nacionalnog istorijskog parka i omiljeno mesto za izlete i puštanje zmajeva.
U Turskoj, istanbulski Topkapi saraj, iako nosi naziv palate, ima sve elemente zamka – od masivnih zidina do kapija koje su nekada čuvale sultanske odaje. Pretvoren u muzej, Topkapi je riznica otomanske istorije sa vrtovima, haremom i čuvenim blagom, uključujući zlatnu sablju ukrašenu smaragdima.
Daleko na jugozapadu Japana, na Okinavi, nalazi se Šuri-džo, dvorac koji je vekovima bio sedište nezavisnog kraljevstva Rjukju. Svojom arhitekturom i obredima podseća na Zabranjeni grad u Pekingu, a danas nudi posetiocima dnevne performanse i svetlosne spektakle u večernjim satima.
U Meksiku, dvorac Čapultepek u Meksiko Sitiju jedini je kraljevski zamak na američkom kontinentu. Nekadašnja letnja rezidencija potkraljeva i careva, danas je dom Nacionalnog muzeja istorije. Njegove odaje, uključujući sobu od malahita i Maksimilijanovu spavaću sobu, i dalje odišu carskim sjajem.
(EUpravo zato)
