Ranovizantijski Caričin grad kod Lebana bio je važan vojni centar i sedište arhiepiskopije. Na ovom arheološkom lokalitetu iz 6. veka, srpski i francuski stručnjaci zajedno rade na istraživanju velike i retke četvorolisne crkve, koja predstavlja jedinstven primer na Balkanu.
Istovremeno, sprovode se i radovi na konzervaciji i restauraciji otkrivene arhitektonske plastike.
U donjem delu Justinijane Prime otkrivena je centralna četvorolisna crkva, jedna od pet u nizu, koja je pronađena uz pomoć georadara. Ovaj lokalitet predstavlja izuzetan primer ranovizantijske arhitekture.
Dr Ivan Bugarski, vođa srpskog tima arheologa, objašnjava da je crkva bila namenjena kao martirijalna crkva, mesto gde se čuvaju ostaci mučenika.
Sa velikom posvećenošću i francuski arheolozi istražuju ovaj prostor, razvijajući ideju da povežu arhiepiskopska sedišta u Vizantijskom carstvu.
Prof. dr Katrin Vanderhejd, vođa francuskog tima, ističe da je otkriće iznenadilo tim jer crkva nikada nije bila u potpunosti sazidana. Pronađeni su novi tipovi kapitelа i zanimljiva arhitektonska plastika, a otkrivena je i faza ponovnog zauzimanja prostora iz kraja 6. i početka 7. veka.
Ovo je prvi put da istovremeno sa arheološkim iskopavanjima traju i konzervatorsko-restauratorski radovi, što je veliki projekat Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Beogradu.
Desimir Tanović, konzervator-restaurator, najavljuje nastavak radova u termama, gde se nalazi veliki broj kamenih plastika koje će biti zaštićene.
Ostaci 18 crkava, trgovi, palate, zanatske radionice i vodoprivredni objekti svedoče o snazi antičkog grada koji je podigao car Justinijan.
Arheolog Aleksandar Stamenković naglašava da je Justinijan angažovao najbolje arhitekte i inženjere svog doba kako bi izgradio ovaj grad.
Srpsko-francuski tim priprema dva nova projekta vezana za vodosnabdevanje na padinama Radana.
Prof. dr Vujadin Ivanišević objašnjava da će uz pomoć Lidara snimiti celokupnu trasu akvadukta, što će omogućiti dalju analizu kvaliteta vode i drugih parametara.
Naši stručnjaci već 113 godina otkrivaju tajne 6. veka, perioda u kome je Vizantija ponovo širila uticaj osvajanjem Rima, Afrike i delova Španije, sve zahvaljujući velikom caru Justinijanu Prvom.
Rezultati istraživanja biće predstavljeni i u filmu, koji je deo priprema za novu izložbu u Luvru posvećenu vizantijskoj civilizaciji.
Inače, pre godinu dana, Odlukom Vlade Republike Srbije, arheološki lokalitet Caričin grad dobio je status nepokretnog kulturnog dobra od izuzetnog značaja.
Osim njega, ovaj status tada je dobilo još par lokaliteta.
(M.A./EUpravo zato/rts.rs)