Na Tehničkom univerzitetu u Gracu razvijen je inovativni sistem za spajanje i razdvajanje građevinskih komponenti koji bi mogao da promeni način na koji pristupamo renoviranju, adaptacijama i održavanju zgrada.
U okviru istraživačkog projekta "ReCon", stručnjaci sa više instituta udružili su se sa dve kompanije kako bi stvorili rešenje koje omogućava reverzibilno povezivanje različitih građevinskih elemenata pomoću tehnologije nalik čičku.
Projekat je finansirala Austrijska agencija za promociju istraživanja (FFG), a njegova vrednost prepoznata je i kroz osvajanje prvog mesta u istraživačkoj kategoriji na dodeli nagrada "Sustainability Award 2024".
Suština sistema leži u omogućavanju lakog odvajanja elemenata koji imaju različit vek trajanja. Tako, umesto da se pri renoviranju ruši cela konstrukcija, menjaju se samo delovi koji su dotrajali ili više ne ispunjavaju tehničke zahteve.
Time se značajno produžava ukupni životni vek zgrade, a količina građevinskog otpada i potrošnja materijala se drastično smanjuju.
Istraživači su koristili industrijske čičak trake koje su lepljene na betonske i drvene komponente, ali su istovremeno razvijali i komponente koje same po sebi sadrže čičak mehanizme, izrađene od drveta, betona i papira.
Sistem funkcioniše po istom principu kao običan čičak, ali u znatno većim razmerama. Kukice ili glave u obliku pečuraka ugrađene su direktno u građevinske elemente, a na njih se kače specijalno izrađene omče nastale 3D štampom.
Testiranja sprovedena u laboratoriji TU Grac pokazala su da su ove veze postigle čvrstinu sličnu onoj koju imaju komercijalni proizvodi. Iako se u početnoj fazi koristila 3D štampa, očekuje se da će primenom injekcionog prelivanja plastike ili upotrebom metalnih delova sistem postati još efikasniji i izdržljiviji.
Primarna primena ovog sistema je planirana za unutrašnjost objekata, naročito kod zamene pregradnih konstrukcija od gipsa ili drveta, ali i kod delova koji sadrže instalacije.
Uz ovu mehaničku inovaciju, projekat "ReCon" je obuhvatio i razvoj digitalnog sistema za praćenje i upravljanje podacima o komponentama. U tom pravcu, istraživači su ugradili RFID čipove u elemente, koji omogućavaju očitavanje podataka poput sastava i datuma instalacije direktno na terenu.
Alternativno, testirana je i metoda unošenja minimalnih podataka pomoću QR kodova. Na taj način moguće je jednostavno identifikovati komponente, oceniti njihovo stanje, kao i utvrditi prisustvo potencijalno štetnih materija što je naročito korisno ako je poznata godina proizvodnje građevinskog materijala.
Prototipovi razvijeni u okviru projekta "ReCon" trenutno su izloženi u okviru specijalne postavke "Više od reciklaže - Izložba o cirkularnoj ekonomiji" u Bečkom muzeju nauke i tehnologije.
Izložba će biti otvorena do kraja 2026. godine i predstavlja važan korak ka boljem razumevanju potencijala održive gradnje.
(EUpravo zato/Gradjevinarstvo.rs)